Somatoforme stoornis
Men spreekt van een somatoforme stoornis als iemand lichamelijke klachten heeft die fysiek niet verklaarbaar zijn. Spanningshoofdpijn, hartkloppingen, pijn op de borst, lage rugklachten, nek- en schouderpijn, duizeligheid, buikpijn zijn klachten die veel mensen gedurende een bepaalde periode in hun leven wel kennen. Psychische klachten uiten zich hierbij op een lichamelijke wijze, dit wordt somatisatie genoemd.
Als deze klachten langer dan zes maanden aanhouden, spreken we van een somatoforme stoornis. De volgende aandoeningen worden ook bij de somatoforme stoornissen gerekend:
– Hypochondrie
– Conversiestoornis
– Pijnstoornis
De oorzaak van somatoforme klachten ligt in onze psyche. Er zijn emotionele of psychische klachten, veelal gekoppeld aan veel stress. Hoe het proces van het omzetten van deze klachten naar lichamelijke klachten precies verloopt, is nog niet bekend. Er zijn wel allerlei hypotheses. Pijn en moeheid worden bijvoorbeeld in het brein ‘gemaakt’. Het brein geeft het signaal pijn aan. Dit is nodig en zinvol als er in het lichaam sprake is van een beschadiging. Via zenuwcellen en ruggenmerg wordt het signaal overgebracht naar de hersenen, die vervolgens het signaal pijn afgeven. Het brein kan onder bepaalde omstandigheden dit signaal blijven afgeven terwijl het lichamelijke probleem niet (meer) bestaat. Het brein is overactief geworden. De focus op pijn (angst en bezorgdheid hierover) kan hierbij een factor zijn. Vervolgens gaat men zich logischerwijze gedragen op een manier die past bij pijn, (lichaamsdelen ontzien, minder actief worden, wat weer gevolgen kan hebben voor het daadwerkelijke lichamelijke functioneren.
Een hiervoor gebruikte metafoor is die van een kapotte benzinemeter. Al is de tank gevuld, de meter geeft aan dat er getankt moet worden.
In de behandeling is aandacht voor stresshantering, persoonlijke stijl (omgaan met zichzelf en de omgeving), ervaren van emoties en het lichaam, denkpatronen en psycho-educatie. Revalidatie kan nodig zijn. Er zijn factoren die gevoelig maken voor dit soort klachten. Met name trauma en het ervaren van onveiligheid in de jeugd kunnen de kans vergroten. Traumabehandeling kan daarom ook deel uitmaken van de behandeling.
De nog veel voorkomende term somatoforme stoornis, heet officieel in de DSM5, somatische symptomen en gerelateerde stoornissen.
