‘Ik praat met minder woorden, jij zegt wat ben je stil
Ik verlaat zelden mijn dromen, jij vraagt me wat ik wil
Ach mij moet je niets vragen, de antwoorden zijn op
Wat valt er nog te zeggen, wat valt er nou nog op’
(Frank Boeijen)
Het stroomt niet meer, we lijken uitgepraat, we hebben het alleen nog maar over de kinderen, het vuur is weg of het is allemaal zo gewoon geworden. Veel mensen herkennen dit gevoel uit hun partnerrelatie of andere relaties. Vriendschappen lopen hierop stuk, huwelijken raken in de sleur of de gevoeligheid voor de charmes van een ander neemt langzaam toe.
Dit heeft alles te maken met energie, dus inderdaad met iets wat stroomt! En daarmee ook met spanning tussen polen die met elkaar in contact moeten komen om ‘stroom’ te krijgen.
Denken in termen van energie
Denken in termen van energie… we doen het bepaald niet automatisch. Energie is echter een gegeven en ik ontdek steeds vaker dat het heel zinvol en helpend is om me er vaker in die termen bewust van te zijn. We nemen allemaal wel het gemis aan energie waar of de overvloed ervan, maar we duiden het meestal anders. Ik ben smoorverliefd of ik verveel me rot.
Energie is gewoon een natuurkundig feit, alles is energie. De deeltjes kunnen traag bewegen of snel bewegen. Als ze snel bewegen, is het zichtbaar of voelbaar dat ‘het stroomt’. Water stroomt, de wind waait. In vaste stoffen is energie potentieel aanwezig, de deeltjes bewegen zeer traag. Pas als je hout op het vuur gooit, komt er beweging, komt er warmte en dus energie, vrij. Energie wordt op allerlei momenten in allerlei processen omgezet in allerlei vormen van energie. De basis is echter hetzelfde: er wordt door beweging iets getransporteerd en vaak getransformeerd.
Energie is iets wat je ervaart
We ervaren energie onder andere in ons lijf en psychisch ‘Ik voel me energiek, ik heb geen energie, het stroomt tussen ons, ik voel geen enkele chemie’. Het zegt allemaal iets over de beschikbaarheid en bewegingssnelheid van deeltjes.
Wie zijn energie terugtrekt uit zelfbescherming, kan het koud krijgen. Bijvoorbeeld in een angstige situatie.
Als je kijkt in de ogen van de man of vrouw waar je verliefd op bent, voert warmte de boventoon…
Blij worden, boos of bang zijn, verdriet ervaren, het zijn in essentie allemaal energetische gebeurtenissen. Er komt een energetische prikkel, je zenuwstelsel pikt hem op en geeft de boodschap door aan je hersenen. Je hersenen zetten de energie om in neurologische en chemische informatie die vervolgens je lichaam in gaat en daar ervaren kan worden als een gevoel.
Helaas hebben we vaak afgeleerd om af te stemmen op die fysieke interne activiteiten.
Als je al jong geleerd hebt om je aan te passen en niet lastig te zijn.
Als er gewoon hard gewerkt en overleefd moest worden.
Als je ouders zelf niet stilstonden bij wat er in hen omging.
Als….
Veilig maar doods
Er zijn heel veel omstandigheden waarin we afleren om waar te nemen wat we voelen. Daarmee verliezen we ook het contact met ervaren wat we nodig hebben. Het is pijnlijk om behoeftes waar te nemen als er vervolgens niet adequaat op gereageerd wordt. Niet teveel waarnemen is dan veiliger. Die behoefte aan veiligheid is een belangrijke oorzaak waardoor we later in relaties zo’n doods gevoel kunnen ervaren in het contact. De stroom is eraf, de energie wordt vastgehouden.
Daarmee kom ik op het spannendste deel als je verlangt naar meer verbinding. Om verbinding te krijgen, stroom te voelen, moet de spanning erop! De polen moeten contact maken om energie te laten stromen, de stekker moet in het stopcontact.
Willem en Shirley
Het verhaal van Willem en Shirley laat zien welke elementen en vaardigheden hierbij helpen.
Willem en Shirley kwamen elkaar tegen rond hun veertigste. Willem was weduwnaar, Shirley had een heftige relatie achter de rug waarin ze door haar partner was bedrogen. In Willem vond ze de ideale man: lief, attent, zorgzaam en met veel aandacht voor haar gevoelens. Hij genoot van haar levenslust en hoe ze altijd alles oppakte wat op haar pad kwam. Hij kon zich na een periode van rouw weer openstellen voor liefde. De eerste periode van verliefdheid was voor beiden fantastisch. Shirley’s dochter Joëlle van 14 was afwisselend bij haar en bij haar vader.
Na een tijdje gingen ze samenwonen. Zo’n puber in huis viel Willem niet mee… Maar ja, hij begreep ook wel dat pubers nu eenmaal af en toe pubergedrag hebben. Hij begreep ook wel dat Shirley zich soms verdrietig en schuldig voelde omdat haar dochter op twee plekken moest wonen. Hij begreep ook wel….. Willem begreep altijd alles, maar stond niet stil bij het vage gevoel dat hij misschien wel vaak op het tweede plan stond.
Shirley was een verantwoordelijke vrouw met een hoge lat. Dat ging soms ver. Haar dochter moest gelukkig zijn, mocht geen hinder hebben van de scheiding van haar ouders. Ze moest zelf een aanvullende opleiding doen om meer bevrediging in haar werk te vinden, het huis moest er picobello uitzien, ze moest een attente vriendin zijn, een goede dochter, een goede collega, ze moest…. Shirley moest veel in het leven, vooral van zichzelf.
Willem werd er weleens moe van…. maar discussie met Shirley had weinig zin. Ze had veel drive en hij had niet de indruk dat hij haar ergens van kon overtuigen. En ach, het had ook zijn goede kanten. Shirley vond ondertussen dat Willem weleens wat meer zou kunnen oppakken. ‘Je kunt na het douchen ook direct even een trekker door de badkamer halen, je weet hoe het me irriteert als je je schoenen in de gang laat slingeren en het aanrecht is een zootje als jij een dag thuis gewerkt hebt. Het zou trouwens ook leuk zijn als je af en toe eens spontaan iets met Joëlle zou doen. Dat zou ze zó leuk vinden.’
Zo groeide langzaam het patroon waarin Willem zich steeds meer stortte op zijn online schaakprogramma’s en bestuursfunctie bij de tennis en Shirley steeds meer op haar tenen ging lopen en Willem achter zijn broek aan zat. Waarop hij zich nog meer gedeisd ging houden.
Shirley, hoe kan het ook anders, was degene die aan de bel trok: ‘zo wil ik het niet meer! Jij moet veranderen, jij moet….’ En zo kwamen ze samen in therapie.
De patronen waren zeer herkenbaar voor hen. Hoe meer Shirley in de aanval en in de controle ging, hoe meer Willem zich terugtrok, hoe meer Shirley…. Ze herkenden ook de cirkel van waanzin. Mannen hebben vooral behoefte aan erkenning, vrouwen aan zorg en aandacht. Het klinkt cliché, maar gaat vaak op. Als de vrouw erkenning geeft, geeft de man zorg en aandacht. En omgekeerd. Als de een stopt met zijn ‘aandeel’, stopt de ander ook. ‘Ik ga geen erkenning geven aan een man die me overal mee laat zitten en niks voor me doet.’ ‘Ik ga niet lief en aardig doen tegen een vrouw die me alleen maar afzeikt’. Dat was in ieder geval al een moment om even met herkenning naar elkaar te glimlachen.
Er volgde een proces waarin ze zich bewuster werden van hun patroon en hun eigen rol daarin. Shirley kreeg steeds scherper in de gaten welke impact haar voortvarendheid had op Willem. Willem ontdekte dat Shirley vaak in het gat sprong wat hij liet vallen door zich terug te trekken.
Ze leerden door onderwerpen te bespreken in de therapie uren, om dit persoonlijker te doen. Persoonlijk zijn betekent iets over jezelf zeggen in plaats van ‘iets over de schutting gooien’ in de vorm van een verwijt, van vaagheid of een verkapte opdracht. Positie innemen, vertellen wat je pijnlijk vindt, wat je moeilijk vindt, wat je niet bevalt, wat je graag wilt en een reactie van je partner verwachten. Dat kan gepaard gaan met begrip voor de ander. Dat staat naast elkaar en niet tegenover elkaar.
Er volgde een ontdekkingstocht. Ze ontdekten dat ze meestal onpersoonlijk op elkaar reageerden. Oftewel hun energie terugtrokken.. Door te komen met een tegenverwijt (‘dat moet jij zeggen, wanneer heb jij voor het laatst….’ ). Door te bagatelliseren (‘dat valt wel mee, zo vaak gebeurt dat niet…’) Door ogenschijnlijk toe te geven (OK, daar heb je wel een punt…..’ en vervolgens niks te doen) of een ander onderwerp in te brengen (‘hm, ik weet het ook niet. Ik ga trouwens straks nog even naar…. ’).
Shirley ontdekte dat ze, als Willem niet of halfhartig reageerde, vaak direct doorging in het nog een keer in andere of sterkere bewoordingen herhalen van haar boodschap. Terwijl Willem dacht ‘ik heb het gehoord, wanneer houdt dit op….’ Beiden frustreerden zich tot Shirley stil ging staan bij het feit dat ze geen reactie kreeg. Willem ontdekte dat ze maar doorging omdat hij geen reactie gaf. En daarmee kwam hij op het punt waar energie kan ontstaan: ‘ga ik contact maken, de spanning erop zetten door duidelijk te maken wat ik hier echt van vind?’ Dat voelde risicovol. Hij had al zo vaak meegemaakt dat ze boos werd om niks. Erom heen bewegen voelde veel veiliger.
Veel mannen zeggen vaak weinig of maken omtrekkende bewegingen om het goed te houden. Veel vrouwen gaan praten en zetten druk om het goed te krijgen. Daarmee versterken ze elkaar in dit gedrag terwijl hun uiteindelijke bedoeling verrassend overeenkomt: een goede relatie.
Ze hadden elkaar veel te vertellen over wat de ander opriep aan gevoelens. Shirley voelde zich vaak in de steek gelaten, zich er alleen voor staan. ‘Hij laat me gewoon kletsen, ik heb het gevoel dat ik er niet toe doe.’ Willem voelde vaak dat het toch nooit genoeg was. ‘Wat ik ook doe, zeg of probeer, het is nooit goed, het moet altijd anders, ze weet het altijd beter. Dan voel ik me een nobody en ga ik liever ergens anders heen’. Het was een openbaring voor hem dat ze zich vaak klein voelde als ze ging schreeuwen. Dat ze verlangde naar zijn steun, geruststelling en grenzen. Zij had nooit bedacht dat hij zich tekort voelde schieten als hij haar negeerde en zichzelf probeerde te beschermen tegen het gevoel afgewezen te worden.
De grootste verandering ontstond doordat Willem ging beseffen dat ze hem nodig had. Dat ze verlangde naar zijn zorg en aandacht. Terwijl hij zich al tijden een randfiguur zonder enige toegevoegde waarde voelde. Ze vertelde hoe ze de eerste maanden genoot van hoe hij aanwezig was, attent was, haar door allerlei kleine dingen liet merken hoe belangrijk ze voor hem was. Geen man had haar ooit zo het gevoel gegeven dat het ertoe deed wat ze allemaal vond en voelde. En dat miste ze! Willem was totaal verrast en vatte hierdoor moed. Hij ging haar gedrag anders bezien. Ze was dus onzeker als ze boos deed… Dat hielp hem om niet te vluchten, maar erbij te blijven, ongevraagd aandacht te geven en overeind te blijven. Het persoonlijk reageren hielp daarbij. Het soms maar allemaal benoemen ‘ik vind het rot als je op die manier tegen me praat en ik heb de neiging om weg te lopen, maar voor mij is dit anders.’ Vervolgens kon hij uitleggen hoe hij ergens tegenaan keek. Ze konden steeds vaker begrip tonen én positie innemen. Ze leerden de verschillende perspectieven naast elkaar te verdragen.
Doordat ze respect van de ander ervoeren, werd het makkelijker om op allerlei momenten mee te gaan in de wens van de ander. En op andere momenten te accepteren dat iets echt een ‘no go’ was. Als je weet dat je partner je in wezen recht wil doen, is dat een stuk makkelijker.
Shirley verzachtte. Ze voelde meer stevigheid tegenover zich waardoor ze rustiger werd. Niet onmiddellijk overigens. Na een tijdje nam ze Willem serieus als hij zei wat hij ergens van vond. Ze hoefde niet meer alles onder controle te houden en voelde dat ze er niet alleen voor stond. Ze kreeg oog voor Willems gevoeligheden en wat nodig was om echt contact te maken. De lat lag nog regelmatig hoog, maar er mochten grapjes over gemaakt worden en ze leerde het belang van sommige zaken wat te relativeren. Soms vond ze iets lastig te verdragen, maar wist dat ze daar zelf iets mee moest in plaats van Willem naar haar hand te zetten. Door daar op die momenten iets over te zeggen, kreeg ze zijn begrip of een knuffel met een grapje. Dat gaf wat lucht in haar drive.
Door de maanden heen kwamen er steeds meer positieve gevoelens terug, ze hadden weer lol samen, voelden zich meer verbonden. De stroom stond er weer op!
0 Reacties