Het vat van zelfwaardering helpt niet?!

Het vat van zelfwaardering brengt als methodiek doorgaans snel veranderingen teweeg.

Als… mensen het serieus gaan doen.
Als…. ze er mee doorgaan.

Maar ook bij de doorzetters verandert er soms van alles behalve op dat éne gebied:

• ‘Als ik ’s avonds alleen op de bank zit, ga ik toch zitten piekeren en me boos maken op mijn ex, baas, ouders, ….’
• ‘Het gaat stukken beter tussen ons, maar als ik het gevoel krijg dat hij partij voor zijn dochter kiest, klap ik dicht en trek ik me helemaal terug. Ik kan dan echt dagen zwijgen…’
• ‘Na een rotdag heb ik nu eenmaal behoefte aan troostvoer en daar blijf ik aan toegeven’
• ‘Als ik bij mijn vader ben geweest, voel ik me zó leeggezogen, dan ben ik dagen van slag’
• ‘Ik kan gewoon niet ophouden met….., ik ben gewoon een looser!’

Winst is niet direct waarneembaar

Iedereen kan op een bepaald moment in zijn proces stagneren. Dat is hét moment om te gaan denken dat het vat van zelfwaardering toch niet werkt of dat het is uitgewerkt.
Als je echter gedetailleerd gaat kijken, wordt duidelijk wat er allemaal wel degelijk anders gaat, zelfs in deze fase van onvrede. De onvrede op zich is hier soms al een voorbeeld van. In een leeg vat ga je op de automatische piloot. Een bewust ervaren van onvrede waar je dat voorheen niet deed, is een belangrijke stap in het proces van verandering.

Een vrouw met een vrij heftig reactiepatroon bij kwetsing kwam teleurgesteld binnen. Haar partner was naast teleurgesteld ook behoorlijk boos. Het was weer helemaal misgegaan. Ze had een aanvaring gehad met hun dochter en haar man ging er weer direct voorliggen. Ze moest dit begrijpen, dat begrijpen…. Zij voelde zich hierdoor alleen staan, niet gesteund, niet serieus genomen, terzijde geschoven. Vervolgens bleef ze vijf dagen gekwetst, wrokkig en teruggetrokken. Ze bepaalde de totale sfeer thuis.

Toen we stilstonden bij haar reactie, vertelde ze terloops dat het des te heftiger binnenkwam omdat het al weken zo goed ging en ze het zo fijn vond samen. Dat was nieuw! Voorheen ging het zoals het ging, goed of minder goed, chagrijnig of wat meer in contact. Daar stond ze niet bewust bij stil. Beter en bewuster waarnemen en voelen wat de impact van iets is, is altijd een teken van een voller vat. De achteloosheid van het leven maar laten gebeuren, wordt minder als het vat voller is. Vijf dagen gekwetst rondlopen is best lang. Maar als je bedenkt dat het voorheen ook weleens tien dagen waren….

Verder had ze de eerste dag bewuste pogingen gedaan om met haar man in gesprek te komen over het belangrijkste aspect van haar gekwetste gevoel. Ook dat was nieuw. Hij had hier echter niet naar geluisterd en zij trok zich daarna nog wat verder terug. Voorheen trok ze zich gewoon terug en dacht ‘zak er in!’

Ons brein houdt van overzicht

Ons brein trekt positieve veranderingen snel weer naar het rechte spoor. Alle bovengenoemde positieve aspecten in een nare situatie hadden ze geen van beiden opgemerkt. Hun beeld was ‘daar gaan we weer’. Maar meer voelen, bewuster waarnemen, grotere onvrede, ongeduld, ander gedrag, nieuwe pogingen: het is echt allemaal passend bij een voller vat. Winst kan dus ook pijnlijk zijn en goed dat je het ziet!

Daar ga ik weer…

De veranderingen in de manier van en het verloop van terugvallen, zijn dus als eerste iets om bij stil te staan. Het is niet alleen maar narigheid, goed dat je het ziet.
Tegelijkertijd kunnen er levensgebieden zijn, waarop het vat geen vat lijkt te krijgen. Als we erop inzoomen, is dat niet zo gek. Het zijn vaak de patronen erom heen die we onbewust niet signaleren als wissels die we nemen. We belonen ze niet met ‘goed dat ik het zie’. We blijven op ons vertrouwde rechte spoor van meegenomen worden door onze emotie en reageren op de oude vertrouwde manier. Vervolgens hebben we het gevoel dat het vat niet werkt

De vrouw die zich terugtrekt als ze zich niet gesteund voelt door haar partner wordt stevig getriggerd op eerdere ervaringen in haar leven. Als haar partner haar dochter gaat verdedigen, komt er een razendsnel proces op gang waarbij ze van alles over hem denkt (‘eikel, je laat me barsten, ik sta er alleen voor, ik doe er niet toe, ik word niet begrepen, ik word niet serieus genomen, ik sta er alleen voor’) en voelt (afwijzing, eenzaamheid, teleurstelling, pijn).
Op allerlei momenten gedraagt ze zich als een voller vat en voelt zich ook zo. Als deze specifieke situatie optreedt, doet ze dat niet, ze glijdt pijlsnel omlaag van negatieve wissel naar negatieve wissel. Ze gedraagt zich als een leeg vat en concludeert dat de methodiek niet werkt…

De nieuwe uitdaging hier is om ook in dit soort situaties steeds even stil te staan.

• ‘ik voel me boos worden op mijn dochter, goed dat ik het zie.’
• ‘Jan gaat er weer voorliggen, er gebeurt van alles bij me, goed dat ik het zie’
• ‘Ik voel me eenzaam, alleen, niet gezien, niet serieus genomen. Dat voel ik in mijn buik en borst, goed dat ik het zie’
• ‘Ik voel hoe ik afstand wil, wegwezen! Goed dat ik het zie.’
• ‘Ik zit al uren in mijn bubbel, ik wil er niet uit, ik voel me rot, goed dat ik het zie.’

Het kost wat tijd

Het verandert dus niet direct! De achteloosheid verdwijnt wel beetje bij beetje. Het bewustzijn wordt groter en gaat geleidelijk verschuiven. Het patroon wordt langzaamaan afgebroken. Ze hoeft geen stappenplan te maken of doelen te stellen. Alleen maar waar te nemen en dat te bevestigen met goed dat ik het zie. Je mag verwachten dat haar bewustzijn op dit gebied scherper zal worden, ze zal eerder gaan waarnemen wát haar precies raakt en haar behoefte om dat in een eerder stadium op een constructievere wijze bespreekbaar te maken zal toenemen.

Vervolgens heeft ze ook haar man nodig. Hij heeft zijn eigen patroon, wat hij op zijn rechte spoor zittend, mogelijk niet als problematisch ziet. Haar heftigheid richt de aandacht ook makkelijk op haar gedrag. Zij doet iets ‘verkeerd’. Hierbij kun je maar zo voorbij gaan aan zíjn automatische patroon en wat er bij hém getriggerd wordt in dit soort situaties. Hij kan een vergelijkbaar proces doormaken op zijn neigingen als zijn vrouw een aanvaring heeft met hun dochter. Ook hij is namelijk achteloos in zijn niet helpende reacties.

Stress blijft!

Meer oog krijgen voor al je gemoedsbewegingen en gedragingen en deze belonen met ‘goed dat ik het zie’ levert ook letterlijk meer zicht op. Zicht op andere mogelijke keuzes en gedragingen met de bijbehorende gevoelens. Je gaat jezelf en je omgeving op een andere manier waarnemen. Waarnemen vanuit een voller vat  betekent een rustiger stresssysteem. Stress vernauwt je blik, ontspanning verruimt je blik en biedt daardoor nieuwe gedragsalternatieven met andere ervaringen en gevoelens als gevolg.
Het leven zelf verandert er natuurlijk niet door. We blijven geconfronteerd worden met nare gebeurtenissen, zwakheden en problemen. En dat betekent mogelijke stress. Hoe voller ons vat, hoe minder impact of hoe korter de effecten hiervan duren. Er is altijd trekkracht omlaag, maar rust in het stresssysteem, een voller vat, geven veerkracht en tegenwicht. Dat is het verschil tussen helemaal wegzakken of herstelmogelijkheden zien.