Wat is de polyvagaal theorie
Deze theorie is ontwikkeld door Stephen Porges. Zijn theorie is een specifieke uitwerking van hoe het autonome zenuwstelsel werkt en hoe dit verband houdt met allerlei psychische (trauma- en stress gestuurde) klachten. Deze inzichten zijn gebruikt om handvatten te bieden in het reguleren van de stress. Deb Dana heeft veel werk verricht in de therapeutische toepassing van deze theorie.
We komen ter wereld met de ‘bedrading’ om verbindingen aan te gaan. Daarvoor moeten we ons veilig voelen in ons lichaam, in onze omgeving en onze relaties. Het autonome zenuwstelsel is hiervoor ons persoonlijke beveiligingssysteem dat altijd aan staat en checkt of het veilig is. Dat speelt zich af in ons onderbewustzijn en buiten het bereik van onze bewuste controle.
Het autonome zenuwstelsel bestaat uit een sympathisch en een parasympathisch deel. Ze reageren samen op signalen en sensaties met hun eigen responspatroon , wat in dienst staat van de overleving.
Het sympathische deel bereidt ons voor op actie, vechten of vluchten.
Voor wat betreft het parasympathische deel draait het in de polyvagaaltheorie om twee banen die door een zenuw lopen die de nervus vagus wordt genoemd. Vagus betekent ‘zwerver’, het is een ‘zwervende zenuw’. Hij loopt door verschillende organen.
De nervus vagus bestaat uit twee banen:
- de ventrale vagale baan; De ventrale baan reageert op signalen van veiligheid en stimuleert gevoelens van veiligheid en sociale verbondenheid.
Als je stevig geaard bent in je ventrale vagale baan, voel je je veilig en verbonden, kalm en sociaal. Je hebt rust en overzicht. Verbonden met je ervaringen, in contact met jezelf, kun je toenadering zoeken tot anderen en zelf benaderbaar zijn. Je bent in balans, ook al kun je problemen op je pad krijgen. - de dorsale vagale baan; De dorsale baan reageert op signalen van gevaar. Deze zorgt ervoor dat we het contact met anderen verliezen, verlaagt ons bewustzijn en beschermt ons door ons te immobiliseren. Als je je verstijfd, gevoelloos of afwezig voelt, heeft de dorsale vagus de controle overgenomen.
De therapeutische toepassing is gericht op signalering van deze innerlijke toestanden en het creëren van omstandigheden waardoor je weer opschuift in de richting van de ventrale vagale baan.
